Gewone steekmug en het Zikavirus

Het Zikavirus teistert al een paar jaar lang de tropische gebieden van de aarde. Het Zikavirus werd in 1947 ontdekt in een koortsige rhesusaap die leefde in het Zikabos in het Afrikaanse Oeganda. Tot 2007 waren slechts 14 menselijke gevallen bij de wetenschap bekend. Maar dat jaar veranderde alles: het Zikavirus onverwacht arriveerde op het toeristeneiland Yap in de zuidwestelijke Stille Oceaan. Binnen een paar maanden was driekwart van alle 11,000 inwoners, ouder dan 3 jaar, besmet met het virus.

Zij die ziek werden als gevolg van het Zikavirus kregen koorts, gewrichtspijnen en oogontstekingen (conjuctivitis), soms gevolgd door pijnlijke zwellingen aan handen en voeten. Sommige patiënten moesten overgeven, anderen bleken heel gevoelig voor licht te zijn. Maar de symptomen waren gewoonlijk na een paar dagen wel weer verdwenen.

In 2013 stak het Zikavirus opnieuw zijn kop op, deze keer in Tahiti en andere delen van Frans Polynesië. Geschat wordt dat zo'n 28,000 mensen (ongeveer 11 procent van de bevolking) zich zo ziek voelde dat ze medische hulp moesten vragen. In 2014 ontdekte men het Zikavirus in andere delen van de zuidelijk Stille Oceaan: Nieuw Caledonia (oostelijk van Australië), de Cook Islands and in 2015 op Paaseiland.

Het Zikavirus maakte in mei 2015 zijn opwachting in Brazilië. Daar bleek het virus vreselijke complicaties te kunnen hebben: microcefalie en Guillain-Barré Syndroom. In 2016 bleek het Zikavirus al de USA te hebben bereikt, maar in Brazilië en eilanden in het Caraïbisch gebied leek het Zikavirus in 2017 te zijn uitgewoed. Teveel mensen zijn besmet geweest en zijn nu immuun geworden.

Het gevaar is nu misschien ietwat geweken, zo hoor ik u denken. Nee, want het blijkt dat 'onze' inheemse gewone steekmug (Culex pipiens) ook in staat is om het Zikavirus op mensen over te brengen[1]. Het gevaar is weliswaar 'very low', maar hoe klein is klein[2]? Er hoeft maar één al besmette reiziger op Schiphol gestoken te worden door een gewone steekmug en ook in Nederland breekt de hel los.

Ander onderzoek toonde echter aan dat de gewone steekmug (nog) niet is staat is het Zikavirus over te dragen[3]. Nog niet.

[1] Aliota et al: Culex pipiens and Aedes triseriatus Mosquito Susceptibility to Zika Virus in Emerging Infectious Diseases - 2016 
[2] Huang et al: Culex Species Mosquitoes and Zika Virus in Vector Borne Zoonotic Diseases - 2016
[3] Kenney et al: Transmission Incompetence of Culex quinquefasciatus and Culex pipiens pipiens from North America for Zika Virus in American Journal of Tropical Medicin and Hygiene - 2017