Klein Bonaire, Herbebossing en Muskieten

Klein Bonaire (oppervlakte 6 km²) ligt ongeveer 800 meter voor de westkust van Bonaire, een tot Nederland behorend eiland in het Caribisch gebied. Het ligt ter hoogte van Kralendijk, de hoofdstad van Bonaire. Het is een klein, onbewoond koraaleiland.

In het verleden was Klein Bonaire bedekt met bossen, maar door grootschalige houtkap voornamelijk voor verfhout, pokhout en houtskoolproductie liep het areaal al behoorlijk terug. Maar na de introductie van grazers, zoals geiten, werd het eiland vrijwel kaal gevreten. De geiten aten jonge boompjes op, waardoor de natuurlijke vegetatie ernstig werd aangetast en er geen humuslaag meer kon ontstaan, wat de bodem onvruchtbaar maakte. Tegelijkertijd stroomde de oude toplaag met regenwater in zee, wat het koraal verstikte.

Vanaf 1966 zijn de grazers eindelijk verwijderd, waardoor de natuur zich langzaam kon gaan herstellen. Daarna lag het eiland stil en verlaten, blinkend in het tropische zonlicht. Tegenwoordig is het onderdeel van het Nationaal Park Klein Bonaire, bekend om zijn prachtige stranden en rijke onderwaterleven, ideaal voor snorkelen en duiken.

Herbeplanting
Sinds 2006 is het Klein Bonaire Reforestation Project, geleid door pioniers als Elsmarie Beukenboom, actief in het herstellen van de oorspronkelijke vegetatie. Dit project richt zich op het planten van inheemse en zeldzame boomsoorten die beter bestand zijn tegen droogte en ziltige omstandigheden, zoals de Sabal Palm (Sabal lougheediana), buttonwood (Conocarpus erectus), kenepa (Melicoccus bijugatus) en wayaka (Guaiacum officinale). Vrijwilligers hebben sindsdien zo’n 10,000 bomen geplant, met een overlevingskans van 80% dankzij verbeterde technieken zoals speciale waterbakken en irrigatiesystemen. Deze waterbakken vangen condens op en worden handmatig gevuld met water uit een natuurlijke bron (pos di pia) op het eiland, wat cruciaal is voor de groei van jonge bomen in de droge, kalkrijke bodem. In 2013 werd bijvoorbeeld 2,500 m² grond beplant met 100 bomen, met hulp van het Nederlandse leger.

Vogels en andere dieren helpen bij de verspreiding van zaden, wat de biodiversiteit verder bevordert.

Uitdagingen
Ondanks de inspanningen blijft de bodem van Klein Bonaire voorlopig nog onvruchtbaar door het ontbreken van die humuslaag, wat het planten van bomen bemoeilijkt. Daarnaast speelt de constante wind een rol, waardoor jonge bomen moeten worden gesnoeid om scheefgroei te voorkomen. Wanneer de jonge bomen in het begin te veel bladeren hebben, vangen ze veel wind. Het gevolg hiervan is dat zij scheef groeien, zoals zoveel bomen op de Caraïbische eilanden.

Muskieten
Op een kaal en leeg eiland kunnen muskieten zich niet voortplanten omdat er geen stilstaand water is. Maar door de herbeplantingsacties zijn er waterbakken en irrigatiesystemen geplaatst. Dat vormen perfecte omstandigheden voor de muskiet, al kunnen de constante passaatwinden op Klein Bonaire het lastig maken voor muskieten om actief te zijn.