Bonaire: Geiten, Palmen en Muskieten

In het Caraïbisch gebied liggen de eilanden als een parelketting in een azuurblauwe zee. Op die eilanden heerst een heerlijk klimaat dat zorgt voor een soms spectaculaire natuur. Op vele eilanden komen planten voor die alleen op dat ene eiland voorkomen. Zowel onder als boven water bestaat er een unieke fauna. Maar ook eentje die heel kwetsbaar is.
Nu kunnen we hier gaan zeuren over de gevolgen van de opwarming van de aarde, maar op veel van die eilanden kan die bedreiging worden aangewezen: loslopende en verwilderde geiten (Capra hircus).

Het is geen traditie, maar het is meer een onbedoelde gewoonte om je huisdieren maar wat over de eilanden te laten zwerven. Het is een soort lamlendigheid die tot gevolg heeft dat overal alles door die geiten wordt kaalgevreten, zelfs tot de aangewezen natuurgebieden toe.

We nemen als voorbeeld het pittoreske eiland Bonaire, dat minder dan 20,000 vaste bewoners rijk is, maar waar naar schatting zo'n 35,000 geiten rondlopen. Alles eten ze. Ieder plukje groen dat ze kunnen bereiken wordt opgevreten door de geiten. Unieke palmen, zoals de zeldzame Bonairepalm (Sabal lougheediana) kunnen niet meer tot wasdom komen en dreigen uit te sterven. Dit leidt tot bodemerosie en vervolgens afspoeling naar zee, samen met grote hoeveelheden nitraatrijke uitwerpselen. Het kwetsbare koraal overleeft zo'n aanslag op de lange duur niet.
Daar moet iets aan gedaan worden, zo mompelen de plaatselijke regeringsleiders al jaren. Maar ze deden niets. De Bonairepalm is zo ernstig bedreigd dat zich op Bonaire slechts een zeer kleine populatie bevindt van 24 volgroeide palmen (2021), ten westen van Lac Baai in de omgeving van Lima. Twaalf palmen op het terrein van Cargill werden tussen juni en oktober 2021 met een hek afgeschermd tegen loslopende geiten. In oktober 2021 werden op initiatief van STINAPA Bonaire 330 zaailingen van de Bonairepalm aangeplant op het geitloze Klein Bonaire.

Nederland moest dus wel ingrijpen. In 2020 werd €16 miljoen uitgetrokken voor natuurherstel op Bonaire, Saba en Sint Eustatius. Daarvan is €9 miljoen een structurele bijdrage voor natuurherstel, de overige zeven miljoen is een eenmalige bijdrage voor het herstel van het koraal. In het plan staat dat in 2030 ‘alle wilde grazers’ (geiten, ezels, varkens) op de eilanden moeten zijn geslacht of bij boeren achter hekken zijn opgesloten. In 2024 moesten veehouders hun gebied al hebben omheind. Daarna kwamen de jagers om de nog loslopende geiten af te schieten.

Maar volgens mij is het iedereen ontgaan dat die loslopende grazers ook een perfect doelwit vormen voor op bloed beluste muskieten. Die muskieten zijn besmet met allerlei vervelende ziekmakende virussen, waaronder dengue (knokkelkoorts) en het Zika Virus[1]. Het definitief verwijderen van geiten zal direct ook zorgen voor minder overlast van muskieten.

[1] Rengina Vorou: Zika virus, vectors, reservoirs, amplifying hosts, and their potential to spread worldwide: what we know and what we should investigate urgently in International Journal of Infectious Diseases – 2016