Nieuwe steekmug in Nederland

In 2014 en 2015 werden voor een Europese studie maandelijks steekmuggen gevangen in de omgeving van Wageningen. Het doel van de studie was het in kaart brengen van muggendiversiteit bij boerderijen, natte natuurgebieden en de stadsrand in drie Europese landen (Zweden, Nederland en Italië). In totaal werden in Nederland 14 soorten steekmuggen gevangen, waarvan de huissteekmug (Culex pipiens) en de wintersteekmug (Culiseta annulata) de meest algemene waren.

[Culiseta bergrothi]

In juni 2015 werden op een boerderij nabij Doorwerth een aantal muggen aangetroffen die er niet meteen bekend uitzagen. Na identificatie bleek het om een voor Nederland nieuwe muggensoort te gaan: Culiseta bergrothi. Het is een relatief onbekende soort die tot nu toe voornamelijk in noordelijke delen van Japan, Rusland en Europa zoals Noorwegen en Zweden gevonden werd. De vangst in Nederland is daarmee opmerkelijk, aangezien met steeds hogere temperaturen juist meer zuidelijke soorten verwacht worden.

In Nederland wordt regelmatig een verwante soort, de wintersteekmug (Culiseta annulata) aangetroffen. Een forse mug die ook in de koudere maanden van het jaar actief blijft en voor overlast kan zorgen. Net als deze wintersteekmug, overwinteren Culiseta bergrothi muggen in het volwassen stadium in bijvoorbeeld bunkers. De larven worden voornamelijk gevonden in moerassen en beschutte poeltjes in naaldbossen en gemengde bossen. De grootste kans om volwassen steekmuggen van Culiseta bergrothi te vinden heb je in juni, juli en augustus, wanneer de populatie een piek bereikt. Net als alle steekmuggen hebben de vrouwtjesmuggen bloed nodig voor de ontwikkeling van eitjes voor een volgende generatie. De vrouwtjes van Culiseta bergrothi bijten bij voorkeur rundvee en andere grote zoogdieren, al bleek uit een Zweeds onderzoek dat ze ook menselijk bloed niet versmaden ('we have observed this species to ingest human blood in the Uppsala area, central Sweden')[1]. Overigens zijn Zweedse steekmuggen ook drager van het Ockelbo Virus ofwel het Sindbis Virus, dat griepachtige verschijnselen oplevert. Denk aan milde koorts, gewrichtspijn, eczeem en een algeheel gevoel van malaise.

Voor Nederland zijn tot nu toe 39 soorten steekmuggen beschreven, waarvan er 32 zijn bestempeld als ‘gevestigd’. Met de vondst van Culiseta bergrothi komt het totaal nu op 40 soorten, maar er moet nog worden onderzocht of deze mug daadwerkelijk gevestigd is in Nederland. Nu nog een Nederlandse naam: Noordelijke wintersteekmug?

[1] Jänson et al: Seasonal activity of mosquitoes in Ockelbo Disease endemic area in Central Sweden in Journal of the American Mosquito Control Association - 1986. Zie hier.